Kiến trúc phong cách Art Deco - Nét đẹp huyền bí và xa hoa của thế kỷ 20

Bạn có biết kiến trúc phong cách Art Deco là gì? Đây là một phong cách nghệ thuật xuất hiện vào những năm 1920 và 1930, được áp dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như kiến trúc, nội thất, thời trang, trang sức, đồ họa, điện ảnh… Hãy cùng tìm hiểu về phong cách kiến trúc Art Deco qua bài viết này nhé!

Bối cảnh ra đời của phong cách kiến trúc Art Deco

Phong cách Art Deco xuất phát từ đâu?

Phong cách Art Deco có nguồn gốc từ Pháp, sau Thế chiến thứ nhất. Từ “Art Deco” là viết tắt của “Arts Décoratifs” (Nghệ thuật trang trí), được lấy từ tên của một cuộc triển lãm quốc tế được tổ chức tại Paris vào năm 1925, có tên là “Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes” (Triển lãm quốc tế về nghệ thuật trang trí và công nghiệp hiện đại). Cuộc triển lãm này quy tụ những tác phẩm nghệ thuật mới nhất của Pháp và các nước khác, với tiêu chí là hiện đại, không sao chép hay bắt chước các phong cách cổ điển hay đã có. Phong cách Art Deco được coi là một cuộc cách mạng trong thiết kế và trang trí, bỏ qua những khuôn khổ và quy tắc truyền thống, thể hiện sự tự do và sáng tạo của các nghệ sĩ.

Phong cách Art Deco phát triển ra sao?

Phong cách Art Deco nhanh chóng lan rộng ra toàn thế giới trong những năm 1920 và 1930, được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Phong cách này ảnh hưởng đến kiến trúc, nội thất, thời trang, trang sức, đồ họa, điện ảnh… Phong cách Art Deco được coi là biểu tượng của sự xa hoa, sang trọng và tiến bộ của thời kỳ bùng nổ công nghiệp. Nhiều công trình kiến trúc mang phong cách Art Deco được xây dựng trên khắp thế giới, như cao ốc Chrysler và cao ốc Empire State ở New York , rạp chiếu phim Rex ở Paris, dinh thự Hoàng gia Anh Eltham ở London … Phong cách Art Deco suy yếu dần khi Thế chiến thứ hai bùng nổ vào năm 1939, nhường chỗ cho các phong cách kiến trúc mới như Chủ nghĩa Hiện đại, Chủ nghĩa Hậu hiện đại…

Các đặc điểm của phong cách kiến trúc Art Deco

Sử dụng hình học và đường nét

Một trong những đặc điểm nổi bật của phong cách kiến trúc Art Deco là sử dụng những hình dạng và đường nét hình học mạnh mẽ, rõ ràng và táo bạo. Các hình khối đơn giản như hình vuông, hình tam giác, hình tròn, hình bầu dục… được kết hợp với nhau để tạo ra những công trình kiến trúc độc đáo và ấn tượng. Các đường thẳng, đường chéo, đường zigzag, đường cong… được sử dụng để tạo ra những hoạ tiết trang trí phong phú và sinh động. Các ví dụ về sự vận dụng hình học và đường nét trong phong cách Art Deco có thể kể đến như kim tự tháp, chevron, hiệu ứng anh nắng, hoa cỏ cách điệu…

Sử dụng chất liệu và màu sắc

Phong cách kiến trúc Art Deco cũng được biểu hiện qua việc sử dụng các chất liệu và màu sắc cao cấp, xa xỉ và hiện đại. Các chất liệu được ưa chuộng trong phong cách này bao gồm thép không gỉ, nhôm, kính, gỗ quý, đá cẩm thạch, vàng, bạc… Các chất liệu này mang lại vẻ đẹp bóng loáng, sang trọng và bền bỉ cho các công trình kiến trúc. Các màu sắc được sử dụng trong phong cách Art Deco thường là các màu sắc mạnh mẽ, tương phản và nổi bật, như đen, trắng, xám, kem, nâu, đỏ, xanh, vàng… Các màu sắc này tạo ra những hiệu ứng hấp dẫn và mới lạ cho người xem.

Sử dụng các chủ đề và biểu tượng

Phong cách kiến trúc Art Deco cũng lấy cảm hứng từ nhiều nguồn khác nhau để tạo ra các chủ đề và biểu tượng cho các công trình kiến trúc. Một số nguồn ảnh hưởng có thể kể đến như:

• Nghệ thuật Ai Cập: Sau khi mộ vua Tutankhamun được khám phá vào năm 1922, nhiều người bị cuốn hút bởi nền văn minh Ai Cập cổ đại. Nhiều công trình kiến trúc mang phong cách Art Deco sử dụng các biểu tượng của Ai Cập như kim tự tháp, mắt Horus, vòng cổ Scarab…
• Nghệ thuật Châu Phi: Phong cách Art Deco cũng bị ảnh hưởng bởi nghệ thuật Châu Phi, đặc biệt là các tác phẩm điêu khắc gỗ của các bộ tộc. Nhiều công trình kiến trúc mang phong cách Art Deco sử dụng các hình ảnh của Châu Phi như con vật hoang dã, người da đen, hoa văn bản địa…
• Nghệ thuật Châu Á: Phong cách Art Deco cũng có sự giao thoa với nghệ thuật Châu Á, đặc biệt là các nền văn hóa Trung Quốc, Nhật Bản và Ấn Độ. Nhiều công trình kiến trúc mang phong cách Art Deco sử dụng các hình ảnh của Châu Á như rồng, phượng, hoa sen, chữ Hán…
• Nghệ thuật Đại Dương: Phong cách Art Deco cũng hấp thụ những yếu tố của nghệ thuật Đại Dương, bao gồm các vùng Thái Bình Dương, Úc và New Zealand. Nhiều công trình kiến trúc mang phong cách Art Deco sử dụng các hình ảnh của Đại Dương như con cá heo, con sóng, con người da đỏ, hoa văn Maori…
• Nghệ thuật Mỹ: Phong cách Art Deco cũng được biến tấu theo phong cách riêng của nước Mỹ, đặc biệt là thành phố New York. Nhiều công trình kiến trúc mang phong cách Art Deco sử dụng các hình ảnh của Mỹ như tòa nhà chọc trời, đèn neon, xe hơi, máy bay…

Các ví dụ nổi tiếng về kiến trúc phong cách Art Deco

Cao ốc Chrysler

Cao ốc Chrysler là một trong những biểu tượng của phong cách kiến trúc Art Deco ở New York. Cao ốc này được xây dựng từ năm 1928 đến năm 1930, do kiến trúc sư William Van Alen thiết kế . Cao ốc này cao 319 mét, có 77 tầng, và từng là tòa nhà cao nhất thế giới trong một thời gian ngắn . Cao ốc Chrysler có thiết kế hình khối đơn giản, nhưng được trang trí bằng nhiều chi tiết hình học và biểu tượng liên quan đến công ty xe hơi Chrysler. Ví dụ như các góc của tòa nhà được trang trí bằng các bánh xe xe hơi bằng thép không gỉ , hay đỉnh của tòa nhà được lấy cảm hứng từ các mũi tên của xe Chrysler .

Rạp chiếu phim Rex

Rạp chiếu phim Rex là một trong những ví dụ điển hình về phong cách kiến trúc Art Deco ở Paris. Rạp chiếu phim này được xây dựng vào năm 1932, do kiến trúc sư Auguste Bluysen thiết kế . Rạp chiếu phim này có sức chứa khoảng 2800 chỗ ngồi, và là rạp chiếu phim lớn nhất châu Âu . Rạp chiếu phim Rex có thiết kế đơn giản và hiện đại, với mặt tiền được bao phủ bởi kính và thép không gỉ. Rạp chiếu phim Rex cũng được trang trí bằng nhiều hoạ tiết hình học và đèn neon màu sắc.

Dinh thự Hoàng gia Anh Eltham

Dinh thự Hoàng gia Anh Eltham là một trong những ví dụ về sự kết hợp giữa phong cách kiến trúc cổ điển và phong cách kiến trúc Art Deco. Dinh thự này được xây dựng từ thế kỷ 14 đến thế kỷ 16, và là nơi ở của nhiều vị vua nữ hoàng Anh . Dinh thự này được cải tạo vào năm 1933, do kiến trúc sư John Seely và Paul Paget thiết kế . Dinh thự này có thiết kế pha trộn giữa phong cách Gothic và phong cách Art Deco, với những chi tiết hình học, màu sắc và chất liệu hiện đại. Dinh thự này cũng có một hồ bơi trong nhà mang phong cách Art Deco, với những gạch men màu xanh và vàng.

Phong cách kiến trúc Art Deco là một phong cách nghệ thuật độc đáo và đa dạng, được ảnh hưởng bởi nhiều nguồn gốc khác nhau. Phong cách này mang đến những nét đẹp huyền bí, xa hoa và hiện đại, thể hiện sự phát triển và sáng tạo của con người trong thời kỳ bùng nổ công nghiệp. Phong cách kiến trúc Art Deco đã để lại nhiều công trình kiến trúc ấn tượng và đẹp mắt trên khắp thế giới, làm cho cuộc sống của chúng ta thêm phong phú và đa sắc màu.